Elastyczny czas pracy - nowe zasady

Od 23 sierpnia 2013 r. zmieniły się zasady rozliczania czasu pracy. Nowelizacja kodeksu wprowadziła tzw. elastyczny czas pracy, który pozwoli pracodawcom uchronić etaty swoich pracowników przed likwidacją.

Największą zmianą jest wprowadzenie możliwości przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy, jednak nie więcej, niż do 12 miesięcy. Przedłużenie okresu rozliczeniowego musi być ponadto uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi, nie może być także sprzeczne z obowiązującymi zasadami ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.

Zgodnie z nowym artykułem 140 kodeksu pracy rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczynania pracy w dniach pracy oraz przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy. Pracodawca nie ma przy tym obowiązku sporządzania rozkładu czasu pracy, jeżeli stosuje wobec pracownika ruchomy albo indywidualny rozkład. Pracownik powinien jednak pamiętać, że wykonanie pracy w tej samej dobie nie stanowi wówczas pracy w godzinach nadliczbowych. Pracodawca natomiast musi uwzględnić w nowych rozkładach prawo pracownika do odpoczynku, ustalone w art. 132 i 133.

Systemy i rozkłady czasu pracy oraz okresy rozliczeniowe, zgodnie z nową ustawą, muszą zostać ustalone w układzie zbiorowym pracy, w regulaminie pracy lub w obwieszczeniu. Mogą ponadto zostać wprowadzone jedynie w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Każdy pracownik ma natomiast prawo do złożenia pisemnego wniosku o ruchomy czas pracy nawet, jeśli u pracodawcy taki wymiar czasowy nie został wprowadzony. Nie można jednak starać się o taki rozkład czasu, który naruszałby okres odpoczynku dobowego lub tygodniowego.

Zdaniem przedstawicieli sektora nowoczesnych usług biznesowych, zmiany w kodeksie pracy są niezbędnym warunkiem prowadzenia biznesu dla większości firm z branży outsourcingowej. Wynika to przede wszystkim ze specyfiki branży i charakteru umów handlowych, które zobowiązują firmy do zapewnienia ciągłości usług – również w weekendy i święta. W latach 2012-2013 z powodu takich ograniczeń Polska traciła 2-3 tys. miejsc pracy na rzecz innych państw. Do tej pory polscy pracodawcy stosowali różne wybiegi prawne, jak odwoływanie się do regulacji, umożliwiających świadczenie pracy w niedziele i święta w systemie zmianowym lub w ruchu ciągłym. Nowe zasady rozliczania godzin pracy mają zapobiec tym problemom i w efekcie – ograniczyć likwidację etatów w okresach niskiej sprzedaży usług.